GD&TĐ - Mục tiêu chung đến năm 2030, Việt Nam đào tạo,
phát triển đội ngũ nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn có chất lượng...
Phòng thực hành thiết kế vi mạch của Trường Đại học Sư phạm
Kỹ thuật, Đại học Đà Nẵng. Ảnh: PV
Chương trình “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp
bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050” vừa được phê duyệt theo Quyết định
số 1017/QĐ-TTg ngày 21/9/2024 đưa ra mục tiêu chung đến năm 2030, Việt Nam đào
tạo, phát triển đội ngũ nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn có chất lượng, tập
trung vào công đoạn thiết kế vi mạch bán dẫn, đóng gói và kiểm thử vi mạch bán
dẫn…
Nhu cầu cao
Đánh giá về nguồn nhân lực trong lĩnh vực công nghiệp vi mạch
bán dẫn, PGS.TS Phạm Trần Vũ - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa, ĐHQG
TP Hồ Chí Minh cho biết: “Kỹ sư Việt Nam chỉ giỏi trong công đoạn thiết kế, thiếu
kỹ sư trưởng, có khả năng thiết kế hoàn chỉnh một con chip”. Hiện nay, các công
ty thiết kế vi mạch tại Việt Nam chủ yếu tuyển dụng nguồn lực về kiểm tra và
thiết kế vật lý vi mạch.
Thiết kế, sản xuất, đóng gói và kiểm thử là 3 công đoạn
chính trong chuỗi cung ứng bán dẫn tại Việt Nam. Theo thống kê, hiện Việt Nam
có khoảng 40 công ty đảm nhận phần thiết kế. Dự kiến năm 2030 có khoảng 100
công ty với nhu cầu nhân lực dự kiến là 15.000 kỹ sư. Khâu sản xuất chưa có
công ty nào. Khâu đóng gói, kiểm tra hiện có 3 nhà máy với số lượng lao động
khoảng 7.800 kỹ sư. Dự kiến năm 2030, có khoảng 12 nhà máy tại Việt Nam, cần
khoảng 30.000 kỹ sư.
Khâu đóng gói - kiểm thử “Assembly, testing and packaging”
(ATP) vi mạch bán dẫn đóng vai trò quan trọng để đảm bảo sản phẩm bán dẫn cuối
cùng được hoạt động đúng theo đặt hàng ban đầu. Những năm gần đây, các doanh
nghiệp ATP có xu thế dịch chuyển sang triển khai cơ sở sản xuất tại các nước
Đông Nam Á.
Năm 2006, chỉ có Tập đoàn Intel của Hoa Kỳ đặt nhà máy tại
TP Hồ Chí Minh và chủ yếu thực hiện khâu ATP của các bộ vi xử lý với đội ngũ
chuyên môn hơn 2.000 kỹ sư. Sau đó, một số doanh nghiệp bán dẫn khác như
Onsemi, Hana Micron Vietnam, Amkor Vietnam đã xây dựng nhà máy tại Việt Nam để
thực hiện các khâu ATP với tổng số nhân lực hơn 6.000 người.
Khóa học Thiết kế Vật lý Vi mạch VLSI cơ bản tổ chức tại điểm
cầu Trường Đại học Bách khoa, ĐH Đà Nẵng. Ảnh: NTCC
Thế chân kiềng đào tạo nhân lực
Thời điểm trước khi các trường mở ngành đào tạo liên quan đến
vi điện tử - thiết kế vi mạch thì những kỹ sư tốt nghiệp ngành điện - điện Tử -
viễn thông, điều khiển tự động cơ bản đáp ứng được yêu cầu công đoạn đóng gói
và kiểm tra vi mạch, có thể cần thêm đào tạo từ doanh nghiệp. Đại học Bách khoa
Hà Nội đã có chương trình đào tạo liên quan chế tạo bán dẫn. Một số trường đại
học khác đã chủ động xây dựng chương trình đào tạo, phòng thí nghiệm để đào tạo
nguồn lực.
Tháng 8/2024, khóa học kéo dài gần 4 tháng của chương trình
Thiết kế Vật lý Vi mạch VLSI cơ bản do Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia Việt
Nam (NIC) phối hợp với Tập đoàn FPT, tổ chức Tresemi từ thung lũng Silicon và tập
đoàn Cadense phối hợp tổ chức. Khóa học tổ chức tại 3 điểm Hà Nội, TP Hồ Chí
Minh và Đà Nẵng với sự tham gia của khoảng 70 học viên gồm cả sinh viên và giảng
viên nguồn các trường đại học. Sau khóa học này, nhiều khóa đào tạo ngắn hạn tiếp
tục được mở, đáp ứng nhu cầu nhân lực trước mắt.
Trong trao đổi với Đại học Đà Nẵng, chuyên gia về chíp bán dẫn
Philip Hoàng - quản lý kỹ thuật cao cấp tại Skyworks Solutions, sáng lập viên tổ
chức Tresemi cho biết: Kết quả bước đầu triển khai khóa đào tạo ngắn hạn rất tốt.
Đơn cử có học viên tốt nghiệp được doanh nghiệp uy tín như FPT đánh giá cao, có
đủ kiến thức, kỹ năng chuyên sâu để làm việc trong môi trường chuyên nghiệp. Do
vậy, thông qua các hoạt động thực tiễn này cũng như thời gian tới, hai bên có
thể tiếp tục phối hợp tổ chức các khoá bồi dưỡng ngắn hạn và tư vấn, chia sẻ
kinh nghiệm, hỗ trợ học bổng cho sinh viên…
PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ - Giám đốc Đại học Đà Nẵng cho biết,
ngoài tuyển sinh, đào tạo ngành vi mạch bán dẫn ở 3 trường đại học thành viên từ
năm 2024, các trường đã chủ động mở các lớp bồi dưỡng ngắn hạn cho giảng viên
nguồn và sinh viên/học viên ngành gần để đáp ứng nhu cầu trước mắt. Bên cạnh
đó, Đại học Đà Nẵng tập trung thúc đẩy trao đổi giảng viên, sinh viên, tạo điều
kiện, cơ hội cho sinh viên thực tập, trải nghiệm ở nước ngoài và sẵn sàng tiếp
nhận, hỗ trợ sinh viên quốc tế đến học tập, nghiên cứu.
TP Đà Nẵng dự kiến chi gần 900 tỷ đồng để phát triển nguồn
nhân lực lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI). Trong đó, có các
chương trình, dự án được ngân sách thành phố hỗ trợ chi phí đào tạo, bồi dưỡng
cho người học chuyên ngành vi mạch bán dẫn, AI.
Người học được cho vay số tiền bằng học phí nộp cho cơ sở
đào tạo với lãi suất ưu đãi từ Ngân hàng chính sách xã hội thành phố. Được miễn
100% số tiền nợ gốc và lãi tiền vay cần phải trả nếu sau khi tốt nghiệp được
tuyển dụng và làm việc ít nhất 3 năm tại các doanh nghiệp, tổ chức trên địa bàn
thành phố.
TS Nguyễn Linh Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm
Kỹ thuật, Đại học Đà Nẵng cho biết, đơn vị dành học bổng toàn phần, học bổng
“Thử thách UTE” cho sinh viên xuất sắc trong ngành bán dẫn, đặc biệt những em
nghiên cứu sâu về thiết kế vi mạch, công nghệ chất bán dẫn và các lĩnh vực khác
liên quan. Trường cũng miễn giảm học phí cho sinh viên ngành bán dẫn, đặc biệt
người học có hoàn cảnh khó khăn…
Trường ĐH Bách khoa, ĐH Đà Nẵng đã trao đổi hợp tác với đại
diện Tập đoàn Marvell trong đào tạo, cung cấp nhân lực lĩnh vực bán dẫn. Hai
bên đã trao đổi các nội dung hợp tác dự kiến như: Doanh nghiệp tham gia vào hoạt
động “Capstone project”; hỗ trợ sinh viên thực tập và thực hiện đồ án tốt nghiệp;
hỗ trợ thiết bị phục vụ đào tạo cho lĩnh vực bán dẫn; nhà trường cung cấp nhân
lực và doanh nghiệp tuyển dụng sinh viên sau khi tốt nghiệp...
Trước đó, nhà trường đã thiết lập được mối quan hệ hợp tác với
nhiều công ty lĩnh vực thiết kế vi mạch. Đây là điều kiện thuận lợi để đào tạo
nguồn nhân lực ngành vi mạch bán dẫn có chất lượng, cung cấp cho nhu cầu của thị
trường thời gian tới.
